کتابخانه ای به نام بانوی فیلسوف

سارا جعفرزاده 


  چندی پیش به مناسبت درگذشت بانو«طوبی کرمانی» که از او به‌عنوان یکی از بانوان اهل فضل و ادب در سال‌های اخیر یاد می‌شود، برنامه‌های گرامیداشت متعددی در گوشه و کنار پایتخت برگزار شد تا یاد و نام او گرامی داشته شود و از خدمات فرهنگی او به نوعی تجلیل شود. به تازگی هم مراسمی برای گرامیداشت یاد و نام این بانوی فرهیخته در کتابخانه شهربانو واقع در منطقه 8 برگزار شد. این مراسم که با حضور رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و جمعی از اهالی فرهنگ برپا شد، بخش‌های قابل توجهی داشت که در ادامه گوشه‌هایی از آن را با هم مرور می‌کنیم. 
صبح یکی از روزهای پاییزی به خیابان جانبازان غربی و محله لشکر می‌رویم. مقصدمان کتابخانه‌ای است که قرار است به نام دکتر «طوبی کرمانی» نامگذاری شود. بعد از وارد شدن به خیابان حیدری ازدحامی در محدوده بوستان کوثر و کتابخانه شهربانو که مقابل آن قرار دارد دیده می‌شود. این ازدحام در ساعات ابتدایی روز مربوط به مراسم یاد بود و آیین نامگذاری کتابخانه «طوبی کرمانی» است.
وارد محوطه کتابخانه که حیاط با صفایی است می‌شویم. به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی این مراسم در فضای باز و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی قرار است برگزار شود. چهره‌های فرهنگی بسیاری به چشم می‌خورند. در بدو ورود به ساختمان کتابخانه، عکس زنده‌یاد «طوبی کرمانی» روی دیوار دیده می‌شود که سادگی و متانت در آن موج می‌زند. در کنار مراسم یاد بود این بانوی فرهیخته قرار است کتابخانه عمومی «شهربانو» به نام «طوبی کرمانی» مزین شود. 

دارنده نخستین عناوین در امور فرهنگی
سعید رنجبریانرئیس فرهنگسرای گلستان

سردی هوا و شرایط خاص این روزها مانع برگزاری مراسم یادبود بانوی فرهیخته، دکتر طوبی کرمانی نشده است. بعد از تلاوت قرآن کریم، حجت‌الاسلام «میثم امرودی» رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران پشت‌تریبون دعوت می‌شود.
او با گرامیداشت یاد بانو کرمانی می‌گوید: «ایشان یاور امام و رهبری و استاد دانشکده الهیات بود. این بانو به‌عنوان الگو برای بانوان دیگر مطرح است. به‌عنوان یک بانوی مسلمان و نماینده جمهوری اسلامی در بسیاری از امور نخستین‌ها را داشتند. به‌عنوان مثال، این بانوی فرهیخته نخستین رایزن فرهنگی در خارج از کشور بود.»
امرودی با اشاره به ویژگی‌های بارز اخلاقی زنده‌یاد طوبی کرمانی ادامه می‌دهد: «دکتر کرمانی نمونه بارز بزرگواری، محبت، اخلاق و ادب بود. قدرت کلام و نفوذ این بانو در رایزنی‌های بین‌المللی از سایر شخصیت‌های برجسته بیشتر بود که آن هم برگرفته از وجود مطهر و نورانی او بود. امیدواریم نامگذاری این کتابخانه باعث‌‌ ترویج فرهنگ با نگاه به دین و جمهوری اسلامی شود.»

قرابت فلسفه و کودک 

زنده‌یاد «طوبی کرمانی» در حالی نخستین بانوی فیلسوف ایرانی لقب گرفت که دارای مدرک فوق دکتری فلسفه و فارغ‌التحصیل فلسفه تطبیقی و کلام بود. او نگارش بیش از 60 مقاله و تألیف 12 کتاب علمی و اجتماعی و شرکت در بیش از 80 کنگره ملی و بین‌المللی در داخل و خارج از کشور را در کارنامه فرهنگی خود به یادگار گذاشته است.
دکتر«پیام شرقی» فرزند کرمانی هم که در این مراسم حضور، ضمن قدردانی از سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران برای نامگذاری کتابخانه‌ای به نام مادرش، می‌گوید: «مادرم به فلسفه علاقه داشت و معتقد بود فلسفه در زندگی انسان مهم است و باید از فطرت پاک کودکان استفاده شود و فلسفه را به آنها از کودکی آموخت. او معتقد بود جدال‌ها و استدلال‌های منطقی در حد بینش کودکان، در ذهن آنها حک می‌شود و در بزرگسالی آنها از شبهات مصون می‌مانند.»

استقبال از تغییر نام کتابخانه‌های محلی

«سعید رنجبریان» رئیس فرهنگسرای گلستان در حاشیه مراسم نامگذاری کتابخانه طوبی کرمانی به خبرنگار همشهری محله می‌گوید: «بانو کرمانی یکی از شخصیت‌های برجسته بودند و با مشاهده سوابق فرهنگی این بانو در می‌یابیم که در خیلی از موارد رتبه اول را داشتند.
از جمله نخستین بانوی رایزن فرهنگی در کشور یونان بودند. این بانو به‌عنوان یک چهره در جامعه زنان توانسته هویت واقعی یک زن را نشان بدهد.» او درباره اهداف نامگذاری کتابخانه «شهربانو» به نام «دکتر کرمانی» ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه کتابخانه «شهربانو» ویژه بانوان بود، نامگذاری این کتابخانه با این هدف انجام شد که این الگوی زن مسلمان در جامعه اسلامی را به نسل‌های آینده معرفی کنیم و شیوه زندگی این چهره فرهنگی را برای افرادی که می‌خواهند الگویی مناسب انتخاب کنند، ارائه بدهیم.»
او با اشاره به تغییر نام کتابخانه‌های محلی به نام بزرگان فرهنگی این سرزمین و استقبال بیشتر علاقه‌مندان به کتاب می‌افزاید: «بیشتر کتابخانه‌ها به نام محله نامگذاری می‌شوند. در صورتی‌که کتابخانه‌ها به نام بزرگان نامگذاری شوند تکالیف بیشتری برای مجموعه کتابخانه ایجاد می‌شود که بتوانند اتفاقات مهم‌تری را رقم بزنند. به‌ویژه اینکه اگر به نام افراد ارزشی جامعه نامگذاری شود کشش و جذابیتی برای آحاد شهروندان درباره شناخت این افراد ایجاد می‌شود.»

زنده‌یاد«طوبی کرمانی» که بود؟ 
«طوبی کرمانی» در اول بهمن سال 1326 به‌عنوان ششمین فرزند خانواده در یک خانه قدیمی در اردبیل به دنیا آمد. او استاد برجسته دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، نخستین رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یونان، مؤلف ده‌ها مقاله، کتاب علمی و فرهنگی و نیز دبیر کل اتحادیه جهانی زنان مسلمان بود و بیشتر عمر خود را صرف تقریب بین مذاهب گذراند و سرانجام در شهریور ماه سال جاری در سن 73 سالگی به دیار باقی شتافت.
معلمی بزرگ‌ترین افتخار این بانوی فیلسوف بود و تا آخرین لحظه از عمر پربرکت خود از تعلیم و تعلم دست نکشید.  او که نخستین بانوی فیلسوف ایرانی لقب گرفت، دارای مدرک فوق دکتری فلسفه و فارغ‌التحصیل فلسفه تطبیقی و کلام، دبیر کل اتحادی جهانی زنان مسلمان و مشاور دبیر کل مجمع تقریب مذاهب در امور بانوان و عضو هیئت‌مدیره مؤسسه آموزش شهر بود و سال‌ها در کسوت استاد دانشگاه به تربیت شاگردان اندیشمند پرداخت.